top of page

      O 《难经》 - Clássico das Dificuldades ou pelo nome completo "O clássico das 81 dificuldades do Imperador Amarelo" foi compilado no final da dinastia Han ocidental (séc.8 AD) seguindo a óptica do 《黄帝内经》 Huang Di NeiJing - Clássico Interno do Imperador Amarelo. Apesar da controvérsia quanto á sua origem ou ao seu autor (se escrito por 扁鹊 Bian Que ou por discípulos seus), é considerado no entanto como uma extensão do anterior clássico, adicionando 81 perguntas ou dificuldades que aprofundam vários temas anteriormente abordados no 《素问》 Su Wen - Questões Elementares e no 《灵枢》 Ling Shu - Pivô Espiritual, como o pulso, a teoria do Triplo Energizador, 命门 - Ming Men (o portal da vida), entre outras questões.

 

A intenção não é a de traduzir este livro (ou qualquer outro) por completo mas apenas apresentar pistas que pensamos importantes quer para uma melhor compreensão e estudo dos antigos clássicos da medicina chinesa como para o estudo da Teoria Básica da Medicina Chinesa e sua prática clinica.

 

A tradução é livre e feita a partir do mandarim e na generalidade de acordo com a 2ª edição de explicação académica do clássico das Dificuldades, publicada pela conceituada editora chinesa 人民卫生出版社 (Edições e Publicações de Saúde Pública).

A 1ª dificuldade foi traduzida por Karine Calligaris e Ricardo Valério, a 18ª dificuldade e restantes foram traduzidas por Ricardo Valério.

 

    一难曰:十二经皆有动脉,独取寸口,以决五藏六府死生吉凶之法,何谓也?然。寸口者,脉之大会,手太阴之脉动也。人一呼脉行三寸,一吸脉行三寸,呼吸定息,脉行六寸。人一日一夜,凡一万三千五百息,脉行五十度,周于身。漏水下百刻,荣卫行阳二十五度,行阴亦二十五度,为一周也,故五十度,复会于手太阴。寸口者,五藏六府之所终始,故法取于寸口也。

 

    A 1ª dificuldade: Os doze canais possuem uma pulsação que pode ser sentida pelo toque em várias partes do corpo. Qual então a razão de escolher o 寸口 cunkou (pulso arterial), como local especial do corpo para diagnosticar e prognosticar as patologias dos órgãos e vísceras? Resposta: O pulso no 寸口 cunkou é um local importante para onde o Qi dos 12 canais converge, especificamente onde se consegue palpar o canal Taiyin da Mão (Pulmão). No intervalo de 1 expiração, o pulso percorre uma distância de 3寸 cun e no intervalo de 1 inspiração o Qi percorre novamente uma distância de 3寸 cun, o que no total faz com o Qi percorra ao todo 6寸 cun num ciclo respiratório. O ser humano num período de 24 horas completa 13.500 ciclos respiratórios, durante o qual o Qi do pulso percorre todo o corpo 50 vezes. O que de acordo com o registo do relógio de água marca 25 horas. O Qi nutritivo e o Qi defensivo percorrem o corpo 25 vezes durante o dia e outras 25 vezes durante a noite. A cada 50 vezes volta a reunir-se no canal do Pulmão compondo um grande ciclo. Como os órgãos e vísceras dependem da nutrição e da rede de conexão dos canais, então o fluxo do Qi e do sangue começa e acaba no寸口 cunkou do canal Taiyin da Mão. Desta forma, o 寸口 cunkou é o local do percurso de fluxo do Qi, do sangue, do Ying e do Wei, dos 5 órgãos e das 6 vísceras. É por estas razões que se escolhe o 寸口 cunkou, como local preferido no diagnóstico do pulso.

 

    第十八难, 十八难曰:脉有三部,部有四经,手有太阴,阳明,足有太阳少阴,为上下部,何谓也?然:手太阴,阳明金也,足少阴,太阳水也,金生水,水流下行而不能上,故在下部也。足厥阴,少阳木也,生手太阳,少阴火,火炎上而不能下,故为上部。手心主,少阳火,生足太阴,阳明土,土住中宫,故在中部也。此皆五行子母更相生养者也。脉有三部九候,各何主之?

然:三部者,寸,关,尺也,九候者,浮,中,沉也。上部法天,主胸以上至头之有疾也;中部法人,主鬲一下至齐之有疾也:下部法地,主齐以下至足之有疾也。审而刺之者也。人病有沉滞久积聚,可切脉而知之耶?然:诊病➀左右胁有积气,得肺脉结,脉结甚则积甚,结微则气微。

诊不得肺脉,而右胁有积气者,何也?

然:结着,脉来去时一止,无常数,名曰结也。伏者,脉行筋下也。浮者,脉在肉上行也。左右表里,法皆如此。假令脉结伏者,内无聚集,脉浮结者,外无痼疾,有积聚脉下不结伏,有痼疾脉不浮结。为脉不应病,病不应脉,是为死病也。

 

    A 18ª dificuldade: O pulso têm 3 locais, (Esses) locais têm 4 canais. Nas mãos há os canais: TaiYin e YangMing e nos pés: os canais TaiYang e ShaoYin. Qual o significado destas localizações superiores e inferiores? Resposta: O Taiyin e Yangming das mãos pertencem ao Metal. Os Shaoyin e Taiyang dos pés pertencem à Água. O Metal engendra a Água, a Água sempre desce e não pode subir, desta forma encontra-se na parte inferior. O JueYin e o ShaoYang dos pés pertencem à Madeira, e engendram o TaiYang das mãos, o ShaoYin pertence ao Fogo, este ascende e não pode descer, por isso se encontra na parte superior. Os canais do principal do Coração (Pericárdio) e do ShaoYang das mãos pertencem ao Fogo e engendram o TaiYin e o YangMing dos pés, que pertence à Terra, esta reside no palácio do Centro, logo encontra-se na parte do centro. Tudo segue a lei da Mãe-Filho de acordo com as 5 fases da geração. O pulso tem 3 locais e 9 áreas. Qual o significado de cada um deles? Resposta: Os 3 locais são; 寸cun (polegada), 关guan (barreira) e尺chi (cúbito) respectivamente. Nas nove áreas, cada um dos locais é superficial, médio e profundo. A parte superior segue a lei do céu, corresponde principalmente às doenças que ocorrem do peito à cabeça. A parte média segue a lei dos Homens, e corresponde principalmente ás doenças que ocorrem entre o diafragma e o umbigo. A parte inferior segue a lei da Terra, e corresponde principalmente ás doenças que ocorrem do umbigo aos pés. É necessário examinar e só então agulhar. As doenças aprofundam-se pela estagnação formada através de um longo período de acumulação, pode o pulso transmitir-nos a sua formação? Resposta: Se ao examinar um enfermo, (e encontrar que em) ambos os flancos (esquerdo e direito) do corpo têm acumulação de Qi, e o pulso também indica um bloqueio no canal dos Pulmões, se estes bloqueios forem excessivos, resulta demasiada acumulação, se os bloqueios forem diminutos então o Qi acumulado é também diminuto. Se ao examinar não corresponder a um problema no canal dos Pulmões, e o flanco direito manifestar acumulação de Qi, qual o seu significado? Resposta: Embora o bloqueio no canal do Pulmão não seja evidente, no entanto o pulso na mão direita deverá estar profundo e escondido. Se o enfermo sofre de doenças crónicas, é possível usar o mesmo método para diagnosticar? Ou teremos que usar outro método diferente? Se for bloqueio, quando o pulso pára de circular uma vez, e acelera sem regra, é denominado de pulso em nó. Quando o pulso se esconde, o (Qi) canal circula abaixo dos tendões. Quando é superficial, o canal circula acima dos músculos. Não importa se a doença está à esquerda ou à direita, na superfície ou no interior, o método (de diagnóstico) é sempre o mesmo. Se pelo contrário o pulso é em nó e escondido mas sem acumulação no interior, o pulso é superficial e em nó mas o exterior não se manifesta (enfermidade) crónico; (Ou) Se houver acumulação interna mas o pulso não for em nó nem escondido, e o exterior manifestar doenças crónicas mas o pulso não se apresentar nem em nó nem escondido. Tudo isto, reflecte uma falta de coerência entre o pulso e a doença ou uma falta de coerência entre a doença e o pulso, em todo o caso, todas elas reflectem doenças difíceis de tratar.

 

 

"难经"

 

O Clássico

das

Dificuldades

 

"难经"

O Clássico

das

Dificuldades

bottom of page